Αμφιλεγόμενο

Μύθος ή πραγματικότητα το «Ματς του θανάτου»;

Αμφιλεγόμενο

Μύθος ή πραγματικότητα το «Ματς του θανάτου»;

Ο ισχυρισμός

Το γεγονός γνωστό ως «Ματς του θανάτου» στο Κίεβο στις 9 Αυγούστου 1942, παρουσιάζεται συχνά ως μια ηρωική και πρωτοφανής ποδοσφαιρική συνάντηση μεταξύ Γερμανών στρατιωτών και μιας ομάδας Ουκρανών αρτοποιών, στην οποία οι Ουκρανοί νίκησαν παρά τις αντίξοες συνθήκες και την καταπίεση των ναζιστικών αρχών.

Σύμφωνα με την ιστορική αφήγηση, η νίκη αυτή συνέβη παρά την προφανή μεροληψία του διαιτητή και τις απειλές των κατακτητών, και αποτελεί σύμβολο αντίστασης και θυσίας στη διάρκεια της Κατοχής.

Για την ιστορία, η ομάδα των αιχμαλώτων συμμάχων πήγε στα αποδυτήρια για την ανάπαυλα του ημιχρόνου με προβάδισμα δύο γκολ (3-1). Σύμφωνα πάντα με την ιστορική αφήγηση,  ένας άνδρας πήγε στα αποδυτήρια της Σταρτ και ζήτησε από τους ποδοσφαιριστές της να χάσουν.

Όμως εκείνοι δεν άφησαν τον εαυτό τους να ηττηθεί, παρά τον κίνδυνο που αυτό συνεπαγόταν. Ήταν ένας άθλος γεμάτος έπος και μία αντίσταση μπροστά στη ναζιστική βαρβαρότητα. Η προσωπική αξιοπρέπεια ήταν πάνω από κάθε απειλή.  Έτσι βγήκαν αποφασισμένοι στο γήπεδο να νικήσουν, όπως και τελικά έκαναν με σκορ 5-3.

Η έρευνά μας

Ωστόσο, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, αξιόπιστες έρευνες από Ουκρανούς ιστορικούς και δημοσιογράφους αποκάλυψαν ότι το συγκεκριμένο γεγονός πιθανώς αποτελούσε προπαγανδιστικό εργαλείο των σοβιετικών αρχών για την ενίσχυση του ηθικού και την οικοδόμηση μύθων αντίστασης. Επιπλέον, αρχεία δείχνουν ότι οι παίκτες της ομάδας «Σταρτ» δεν αντιμετωπίστηκαν με φόβο και οι νίκες των Ουκρανών ήταν συχνές σε τέτοιες καταστάσεις, και ότι οι ίδιοι οι Γερμανοί αναγνώρισαν την ήττα τους και συνεχάρησαν τους αντιπάλους τους.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Βολοντιμίρ Χίντα, τα ματς αυτού του τύπου ήταν ρουτίνα στην κατεχόμενη Ουκρανία και τις περισσότερες φορές κέρδιζαν οι Ουκρανοί (60 νίκες, έναντι 36 των Γερμανών και 15 ισοπαλιών).

Βέβαια, μερικές ημέρες αργότερα, 9 παίκτες της «Σταρτ» συνελήφθησαν και οι περισσότεροι από αυτούς εκτελέστηκαν ή πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, επειδή ήταν πράκτορες της NKVD , σύμφωνα με τις κατοχικές αρχές, οι οποίες φαίνεται ότι δεν είχαν συγχωρέσει τους αντιπάλους τους για το κάζο που είχαν υποστεί.

Escape to Victory

Το ματς έγινε αφορμή για την ταινία “Escape to Victory” (1981) με πρωταγωνιστές τους Σιλβέστερ Σταλόνε, Μπόμπι Μουρ, Οσβάλντο Αρντίλες και Πελέ, με τον Τζον Χιούστον πίσω από τις κάμερες. Το συναίσθημα της τελευταίας σκηνής συνεχίζει να προκαλεί σε κάθε φίλο του ποδοσφαίρου ανατριχίλα, όπως αναφέρει σε σχετικό της αφιέρωμα  η εφημερίδα “As”, για ένα αίσιο τέλος που δεν είχαν κάποιοι από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας που εμπνέει την ταινία του Χόλιγουντ.

Συμπέρασμα

Η αφήγηση του «Ματς του θανάτου» είναι πιθανώς ένας μύθος, κατασκευασμένος και προωθημένος από το σοβιετικό καθεστώς για πολιτικούς και προπαγανδιστικούς σκοπούς.

Αν και το γεγονός έμεινε στην ιστορία ως σύμβολο αντίστασης και θυσίας, η πραγματικότητα φαίνεται να είναι αμφίσημη, αφού υπάρχει πιθανότητα να πρόκειται για μια επινόηση ή υπερβολή.

Η έρευνα καταδεικνύει τη σημασία της διασταύρωσης δεδομένων και της κριτικής ματιάς στη μελέτη ιστορικών γεγονότων, ειδικά όσων έχουν διαχρονική και συμβολική σημασία.

Αναφορά από:
Γιάννης Χατζηδοπαυλάκης
Το έγραψαν:

Διαβάστε επίσης